بررسی واکنش به خشکی ژنوتیپ‎ ‎های گندم ‏هگزاپلوئید با استفاده از شاخص های بیوشیمیایی و ‏فیزیولوژیک ‏

خشکی از جمله ویژگی های بارز جغرافیایی کشور ایران و محدود کننده ی تولید ‏موفقیت آمیز محصولات کشاورزی می باشد. بنابراین تولید و معرفی ارقام پرمحصول و ‏مقاوم به خشکی آخر فصل، یکی از راهکارهای موثری است که در تلفیق با سایر روش-‏های مدیریت کم آبی می تواند تاثیر پدیده خشکی را به حداقل برساند. لذا به منظور ‏شناسایی و معرفی بهترین ژنوتیپ ها از لحاظ مقاومت به تنش خشکی، 34 ژنوتیپ بومی ‏به همراه دو رقم شاهد، شیراز و کراس بولانی در دو سال زراعی 90-89 و 91-90 در ‏ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در منطقه باجگاه مورد ارزیابی ‏قرار گرفتند. آزمایش به صورت طرح کرت های یکبار خرد شده در قالب بلوک های کامل ‏تصادفی، که در آن رژیم آبیاری (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری) به عنوان فاکتور اصلی ‏در سه تکرار و ژنوتیپ ها به عنوان فاکتور فرعی بودند اجرا شد. قطع آبیاری در زمانی که ‏به طور متوسط 50 % از ژنوتیپ ها به گل رفتند اعمال شد. عملکرد، صفات فیزیولوژیک ‏و معیارهای بیوشیمیایی اندازه گیری شد. معیارهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیک به ترتیب ‏افزایش و کاهش نشان دادند و مشخص گردید آنزیم های آسکوربیک پراکسیداز، ‏اسیدآمینه پرولین، محتوای رطوبت نسبی (‏rwc‏) و صفت طول و عرض برگ پرچم ‏معیارهای مناسبی برای شناسایی ژنوتیپ های مقاوم از حساس بودند. با استفاده از این ‏معیارها و همبستگی شاخص های تنش با عملکرد دانه، ژنوتیپ های شماره 8، 11، 17، ‏‏34 و 35 مقاوم و با عملکرد بالا در شرایط تنش تشخیص داده شدند. هم چنین وراثت-‏پذیری عملکرد و اجزای آن نشان داد که عملکرد دانه در هر دو شرایط تنش و بدون ‏تنش تحت تاثیر ژنتیک بوده و کمتر تحت تاثیر محیط قرار گرفته، لذا در شناسایی ‏ژنوتیپ های مقاوم و حساس تاثیر چشمگیری دارد.‏